İlgili Başlıklar
Obezitenin sebepleri büyük bir merak konusu. Bunun yanında günümüzde pek çok kişi; obeziteyi teşvik eden bir çevrede yaşadığımızı ve yediğimiz her şeyin bizi obez yaptığını söylüyor. Peki böyle bir dünyada, bazı kişiler nasıl hala zayıf kalabiliyor? Herkesin obez olmayışının sırrı, acaba genlerimizde mi saklı? Obezitenin başlıca sebepleri genetik ve toplum etkisidir.
Obezite cerrahisine son dönemlerde daha fazla yük binmiş hâlde. Bariatrik cerrahi üzerine yapılan yenilikler obeziteyi birçok kolay ameliyat yöntemiyle tedavi edilebilir. Aynı zamanda gastrik bypass ve tüp mide ameliyatlarından sonra hızlı bir tedavi süreci gerçekleşir. Buna bağlı olarak diyet egzersiz yollarıyla gereken kilo verme sağlanamadığında fazla kilolar ameliyat sonrası giderilir. Yine ayriyetten ameliyattan sonra hastaların sağlıklarına iyi bakması gerekir.
Obezitinin Sebepleri: 1. Adım Genetik
Yakın zamanda obezite ile ilgili olduğu belirlenen bazı genler olmasına karşın, obezite ile ilgili bireyler arası farkların %2’sinden azı genlerle açıklanabiliyor. Sonuç olarak laboratuvar çalışmalarında genetik açıdan birbirinin aynı olan ve aynı şekilde beslenen farelerin, farklı büyüklükte olabildiğini gösteriyor. Eğer DNA ve beslenme aynıysa bu farkın nedeni nedir?
Aradaki fark bir kafeste olup diğerinde olmayan egzersiz tekeriydi. Çünkü kafesinde egzersiz tekeri bulunmayan farelerin daha büyük ve şişman olduğu ve daha iri yavrular doğurduğu biliniyor. Özellikle, ilk ve ikinci nesil farelerden ziyade; sonraki nesillerin, kesinlikle çok daha iri doğduğu biliniyor. Yani; büyükanne ve annenin egzersiz düzeyi, sonraki kuşaklarda şişmanlık açısından belirleyici bir role sahip.
Obeziteye Eğilim Nesilden Nesile Geçer mi?
Genetik uzmanı D.S. Falconer, yarım yüzyıl önce; aynı şekilde beslenen ve genetik açıdan aynı olan farelerin, en büyük yavruları seçilerek üretilmeleri ve bu sürecin birkaç nesil devam ettirilmesi durumunda; giderek daha büyük ve daha şişman yavrular elde etmenin mümkün olduğunu keşfetmişti.
Genler ve beslenme; obeziteyi açıklamaya yetmemektedir. Gebelik sırasında annenin vücut dağılımı ve fiziksel aktivitesi de obezite ile ilgilidir. Gebe kadınlar; fiziksel olarak aktif olduklarında, artan enerji ihtiyacı nedeniyle besin maddeleri kaslara yöneldiği için, karın içindeki bebekten uzaklaşmış olurlar. Bu da, bebeklerin daha zayıf ve sağlıklı olmalarını sağlar. Eğer anne hareketsiz ise, bebeğin besinler için rekabete girmesi gerekmez. Böylece bebekteki yağ hücrelerinin sayısı ve boyutları artmaya başlar. Sonuç olarak, bebeğin kilosu da artar. Doğum ağırlığının yüksek olmasının, erişkin yaşamda obezite ve diyabet ile güçlü bir bağı vardır. Sonraki nesiller giderek daha şişman, hareketsiz ve sağlıksız olacaktır.
Obezitenin Sebepleri: 2. Adım Toplum Etkisi
İnsanlık tarihinin büyük bir bölümünde yoğun bir şekilde fiziksel çaba gösterilmesi gerekli olmuştur. Avlanmak, toplayıcılık, odun yarmak, su taşımak gibi işler; planlı egzersiz yapmayı gereksiz kılacak düzeyde fiziksel aktivite yapılmasını sağlıyordu. Geçtiğimiz yüzyıl içerisinde gerçekleşen sosyal ve çevresel değişiklikler, fiziksel işleri yavaş bir şekilde ortadan kaldırdı. Ancak, zaman içinde teknoloji, sağlıklı gıda kaynaklarına da müdahale etti ve gıdalarımız değişti. Tabii 20. yüzyılın ikinci yarısı ile beraber iş görmeyi azaltan cihazlardaki ilerlemeler, taşıt kullanımının giderek artması ve durağan eğlenceler; şişman ve hareketsiz olmamızı sağladı.
ABD’de, 1965-2010 yılları arasında kadınların evde harcadığı enerji haftada yaklaşık 2 bin kilo kalori azaldı. Aynı dönemde; televizyon izleme ve bilgisayar kullanma süreleri iki katına çıktı. Bunun yanında 1970’lerin sonları, bir dönüm noktası oldu. Annelerin hareketsiz olması, insan enerji metabolizmasında belirgin bir değişime neden olmuştu. İri bebekler nedeniyle sezaryen sayıları artış gösterdi. Metabolik riskler taşıyan çocuklar ve erişkinlerin sayısı arttı. Yapılması gereken; gebelerin fiziksel aktivitelerinin artması. Böylece, metabolizmalarını hamilelik için hazırlayabilir; daha zayıf ve sağlıklı çocuklara sahip olabilirler.
Obezitenin diğer nedenlerini öğrenmek için buraya tıklayabilirsiniz.
