Her zamankinden daha fazla yemeye başlayıp; egzersizleri azalttığınızda, tartınızdaki rakamlar yukarı tırmanmaya başlar. Bu durum şaşırtıcı değildir. Asıl şaşırtıcı olan; rutin yaşantınıza devam ettiğiniz halde, kilonuzun yine de artıyor olmasıdır. Peki, bu durum neden kaynaklanır? Gelin, bunların nedenlerini birlikte ele alalım:
Uyku eksikliği
Uyku ve kilo almayla ilgili iki sorun var. Birincisi; zamanında uyanamayıp, işe geç kalırsanız, daha fazla yemenize neden olan “geç saate kadar atıştırma” olasılığınızın daha yüksek olması. İkincisi ise; uykudan yoksun kaldığınızda vücudunuzda olup bitenler. Hormonlardaki değişiklikler açlığı ve iştahı artırır; aynı zamanda yemekten sonra doymuş hissetmezsiniz.
Stres
Yaşam gereksinimleri çok yoğun hale geldiğinde, vücudumuz sağkalım moduna geçer. İştahı açan “stres hormonu” kortizon salgılanır. Ve tabii ki stres zamanlarında yüksek kalorili yiyeceklere uzanırız. Bu kombinasyon kilo almak için mükemmel bir zemin oluşturur.
Antidepresanlar
Bazı depresyon ilaçlarının talihsiz bir yan etkisi kilo artışıdır. Depresyon ilacınızın kilo artışı yaptığını düşünüyorsanız; tedavi planınız hakkında doktorunuzla görüşün. Kesinlikle ilacınızı kendi başınıza bırakmayın ya da değiştirmeyin. Unutmayın ki bazı insanlar, ilaca başladıktan sonra kendilerini daha iyi hisseder ve iştahlarının açılması nedeniyle kilo alırlar. Depresyonun kendisi de kiloda değişikliklere neden olabilir.
Steroidler
Kortizon türevi ilaçların kilo aldırdıkları biliniyor. Bunun temel nedenleri sıvı tutulması ve iştah artışıdır. Bazı kişiler kortizon kullanırken vücutlarının yağ tuttuğu; yüz, göbek ve ense gibi bölgelerde geçici değişiklikler olduğu görülebilir. Bir haftadan fazla bir süre ile kortizon kullanmışsanız; birden kesmeyin. Bu, ciddi sorunlara yol açabilir. Önce doktorunuza danışın.
Kilo almaya neden olabilen diğer ilaçlar
Diğer bazı ilaçlar da kilo artışıyla ilişkilidir. Bunlara; antipsikotik ilaçlar (şizofreni ve bipolar bozukluk tedavisi için), migren, tansiyon ve diyabet ilaçları dâhildir. Özellikle insülin, kilo artışına neden olduğu bilinen önemli bir ilaçtır. Mevcut sorunu tedavi ederken yan etkileri de az olan bir ilaç bulmak için, doktorunuzla işbirliği yapın.
Hemen hapları suçlamaya girişmeyin
Popüler inanışın aksine, bazı doğum kontrol haplarının (östrojen ve progestin) kilo almayı devam ettirdiği kanıtlanmamıştır. İkili kombinasyon hapları alan bazı kadınların, sıvı tutulması nedeniyle, biraz kilo aldıkları düşünülmektedir; ancak bu genellikle kısa sürelidir. Yine de kilo kaybı olasılığına ilişkin endişeleriniz varsa doktorunuzla görüşün.
Tiroit yetmezliği
Tiroidiniz (guatr bezi) yeterli tiroit hormonu üretemediğinde; yorgun, halsiz ve üşümüş hisseder ve kilo alırsınız. Yeterli tiroit hormonu yoksa; metabolizmanız yavaşlayarak, kilo alma olasılığınızı artırır. Normal değerlerin alt sınırında işleyen tiroit bile kilo almaya neden olabilir. Tiroit yetmezliğinin ilaçla tedavisi, aldığınız kiloları bir miktar geri verdirebilir.
Menopozu suçlamayın
Kadınların çoğu menopoza yakın dönemde biraz kilo alır; ancak bunun tek nedeni hormonlar değildir. Yaşlanmak, metabolizmanızı yavaşlatarak, daha az kalori yakmanıza yol açar. Daha az egzersiz yapmak gibi, yaşam tarzı değişiklikleri de, bu dönemde kilo almada rol oynar. Menopozla ilişkili kilo alımında yağ birikimi, kalça ve uyluklardan çok, bel çevresinde olur.
Cushing sendromu
Bu durum, böbreküstü bezlerinden fazla miktarda kortizon salınımı ile ortaya çıkar. Kilo alımı en çok yüz, boyun, sırtın üst kısmı veya belde belli olur. Sırtta, hörgüç benzeri bir görüntü görülebilir. Karın cildinde mor veya leylak renkli çatlaklar da gözlenebilir. Bir takım kan testleri sonrası tanı netleştirilir. Tedavisi için ameliyat olmanız gerekli olabilir.
Polikistik Over Sendromu (PCOS)
PCOS, doğurgan yaştaki kadınlarda yaygın görülen hormonal bir sorundur. Bu hastalığa sahip kadınların çoğunun yumurtalıklarında, çok sayıda küçük kistler gelişir. Bu durum, kadının adet döngüsünü etkileyen ve aşırı kıllanma ile akneye yol açabilen bir hormonal dengesizliğe neden olur ve sonuçta insülin direnci gelişerek, kilo alabilirler. Kiloların daha çok göbekte birikme eğilimi, bu kadınlarda kalp hastalığı riskini de artırır.
Sigarayı bırakmak
Sigarayı bırakmak, sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi yatırımdır. Sigarayı bıraktığınızda belki biraz kilo alırsınız; ama faydası, zararının çok ötesindedir. Sigarayı bırakanlar ortalama 4-5 kilo alırlar. Birkaç hafta sonra açlık hissi geçer ve aldığınız kiloları vermeniz kolaylaşır.
Kilo alıyorsanız yapmanız gerekenler
Kural 1:
Öncelikle; doktorunuza danışmadan ilaçlarınızı bırakmayın. Almakta olduğunuz ilaçların öneminin farkında olun. Bu, sağlığınız için kritik olabilir. Kilo almanızın nedeni başka şeyler de olabilir. Doktorunuz neler olup bittiğini anlamanız konusunda size yardımcı olabilir.
Kural 2:
Kendinizi aynı ilaçları alan kişilerle kıyaslamayın. İlaç yan etkileri herkeste aynı olmayabilir. Hatta bir ilaç, birilerinin zayıflamasına neden olsa bile, aynı şey sizin için geçerli olmayabilir.
Kural 3:
Aldığınız kilolar vücudun su tutması nedeniyle gelişiyorsa, bunun kalıcı bir kilo olmadığını unutmayın. Bu durum düzeldiğinde, sıvı tutulumundan kaynaklanan şişkinlik hafifleyebilir. Bu süreçte düşük sodyumlu bir diyete bağlı kalın. Özellikle de tuzu kısıtlayın.
Kural 4:
Alabileceğiniz başka bir ilaç konusunda doktorunuza danışın. Pek çok durumda doktorunuz ilacınızı aynı yan etkilerle karşılaşmayacağınız başka bir ilaçla değiştirebilir.
Kural 5:
Kilolarınızın bir hastalık veya ilaca bağlı metabolizma hızınızın yavaşlamasından kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenin. Eğer neden buysa, metabolizma hızlandırıcı aktivitelere zaman ayırın ve hareket edin!
